Na czym polega termoformowanie skorup butów narciarskich?
Polega na celowym odkształceniu skorupy, tak żeby lepiej dopasowała się swoim kształtem do anatomii użytkownika butów. Formowanie, w przeciwieństwie do odbarczania skorupy, odbywa się bezpośrednio na nogach użytkownika. W przypadku odbarczania, bootfitter rozciąga skorupę narzędziami na serwisie.
Jeśli narciarz czuje ból stopy lub łydki i jest on spowodowany naciskiem skorupy na nogę to jest to wskazanie do przeprowadzenia termoformowania.
Proces formowania przebiega tak:
- W miejscu ucisku (na czas dopasowania) można wykleić stopę dodatkową pianką, która ma mocniej wypchnąć skorupę i stworzyć w ten sposób więcej wolnego miejsca. Jeśli mamy do przeprowadzenia niewielką modyfikację można pominąć ten krok.
- Skorupa jest nagrzewana punktowo lub cała wsadzana do piecyka. Każda skorupa ma swoją określoną temperaturą w, której robi się plastyczna. Trzeba kontrolować jak się nagrzewa, zbyt długi czas nagrzewania lub zbyt wysoka temperatura mogą doprowadzić do zniszczenia skorupy a zbyt krótki czas i za niska temperatur nie sprawią, że skorupa stanie się plastyczna i podatna na trwałe odkształcenie.
- Gdy skorupa stanie się dostatecznie plastyczna, bootfitter zakłada klientowi buty na nogi i zapina klamry, w tym właśnie czasie następuje zmiana formy plastiku.
- Gdy buty zostaną schłodzone, proces jest zakończy.
Co to znaczy, że skorupa jest termoformowalna?
Wcześniej, przed erą termoformowania skorup, też odbarczano buty narciarskie nagrzewając skorupę i rozciągając narzędziami. Obecnie również dostępne są wysokiej jakości buty narciarskie bez tej technologii i można je bez problemu odbarczać.
Kiedy zatem mówimy, że dany model jest termoformowalny? Tak określa się buty, które można nagrzać w niezbyt wysokiej temperaturze około 80- 120 stopni i dzięki temu skorupa stanie się plastyczna i podatna na odkształcenie. Po założeniu takiego buta na nogi, plastik nabierze nowego kształtu. Warto żebyś wiedział, że nie we wszystkich modelach działa to równie dobrze i nie w każdym miejscu skorupy osiągniesz pożądany efekt dopasowania.
Czy jest sens kupować buty, które nie mają takiej technologii customizacji?
Oczywiście tak, jeśli jest model, który dobrze leży Ci na nodze, to nie zastanawiaj się czy jest termoformowalny czy nie. Przeważnie ważniejsze jest wprowadzenie innych modyfikacji, niż zmiana kształtu skorupy.
Po drugie każde buty narciarskie (oprócz tych marketowych, z bardzo taniego i kiepkiego plastiku) nadają się do odbarczania lub frezowania, więc w razie wystąpienia punktowego ucisku również można je dopasować.
Dopasowanie butów z termoformowalną skorupą na Vacuum Fit Station
W naszym sklepie narciarskim, oprócz procedury opisanej w pierwszej części tekstu, podczas formowania, często używamy stacji Vacuum Fit do formowania butów. Bez jej użycia proces może przebiegać tylko w taki sposób, że poszerzymy skorupę. W obszarze gdzie stopa naciska na buta plastik zostanie wypchnięty i robi się tam dodatkowa przestrzeń. W miejscu gdzie jest więcej przestrzeni i trochę luzu skorupa po prostu nie zmieni swojego kształtu.
Dopasowanie butów narciarskich na stacji Fischera (buty innych marek również można tak formować) daje możliwość zacieśnienia skorupy w obszarach gdzie but niedostatecznie obejmuje nogi.
Proces dopasowania w technologii Vacuum przebiega podobnie jak w przypadku innych butów, różnica jest tylko taka, że po założeniu butów narciarzowi zakłada się na skorupy „worki kompresyjne” , które po wypełnieniu powietrzem dociskają mocno buta do nogi. Ciśnienie jakim można oddziaływać na formowany model można indywidualnie ustawić w zależności od potrzeb w zakresie od 100 do 360 mbar.
Uwaga: Fischer Vacuum Fit Station to nie jest cudowna maszyna, która zamienia dwa rozmiary za duże buty w takie o odpowiedniej wielkości. Proces poprawia dopasowanie dobrze dobranych butów i ma na celu wprowadzić ostateczne niewielkie modyfikacje.
Kiedy formować, kiedy odbarczać?
Oczywiście dopasowywanie butów nie jest to wynalazek ostatnich kilkunastu lat, robi się to od kiedy pierwszym narciarzom było niewygodnie w ich obuwiu… czyli od zawsze. Obecnie, też wykorzystuje się inne metody dopasowania takie jak odbarczanie i frezownie. Każda metoda dopasowywania ma swoje plusy i minusy, czasem warto zastosować jedną, czasem drugą a czasem jedna i druga może prowadzić skutecznie do celu.
Zalety formowania skorupy:
- Szybki i efektywny sposób na poprawienie komfortu, gdy modyfikacja jaką chcemy osiągnąć nie jet duża.
- Precyzyjnie wyznaczone miejsce modyfikacji (to noga w zapiętym bucie wypycha plastik więc skorupa poszerzana dokładnie tam gdzie rzeczywiście naciska na plastik.)
- Możliwość uzyskania modyfikacji na dużym obszarze i w kilku miejscach na raz.
Zalety odbarczania skorupy:
- Świetnie sprawdza się gdy potrzebna jest większa modyfikacja
- Dobrze zastępuje termoformowanie, w miejscach, w których dopasowanie skorupy na nodze przeważnie nie jest skuteczne
Uwaga: To, że buty mają termoformowalną skorupę nie znaczy, że koniecznie trzeba wykonać taki proces. Więcej zmian w butach nie znaczy lepiej. Jeśli komfortowo czujesz się w swoich butach bez takiej modyfikacji, wykonanie jej (szczególnie grzejąc całą skorupę) może spowodować, że w w butach pojawi się za dużo luzu.
Za starych dobrych czasów nie było butów termoformowalnych i też było dobrze…
…tym, którzy nie potrzebowali modyfikacji butów pewnie tak, ale tym co skorupa zgniatała nogę już nie koniecznie. Jak łatwo się domyślić, twarda plastikowa skorupa, nie dopasuje się do stopy od samego ich używania, tak jak dzieje się z Twoimi zwykłymi butami do chodzenia. Osoby z mniej typowym kształtem stopy, zakładając w żaden sposób niezmodyfikowane buty narciarskie, często czują ogromny ból nóg spowodowany naciskiem plastiku na kończynę. Taki ból może być na tyle uciążliwy, że da się wytrzymać tylko niedługi czas zjeżdżania na nartach lub nawet, wiele osób z powodu tak dużego cierpienia, całkowicie rezygnuje z uprawiania narciarstwa. Zrozumieją Ci co przeżyli coś takiego na stoku 🙂
Dlaczego wcześniej nie wymyślono skorup termoformowalnych skoro to takie dobre?
Buty narciarskie z plastikową skorupą upowszechniły się w latach 70 i po pół wieku wciąż produkowane są z plastiku. Można powiedzieć, że niewiele się zmieniło w samej koncepcji, ale w jakości stosowanych tworzyw zmieniło się już wiele.
Na początku ery plastikowych narciarek, producenci sprzętu narciarskiego zmagali się z różnymi problemami: pękającymi skorupami, doborem odpowiednich mieszanek plastików żeby but dobrze pracował podczas jazdy, stabilością buta w różnych warunkach atmosferycznych itd. Można powiedzieć, że te wyzwania stoją przed producentami i w obecnych czasach, ale obecnie materiały z jakich wykonuje się buty narciarskie tak bardzo się rozwinęły, że można je tworzyć znacznie lżejsze, o cieńszych ściankach i mniej wrażliwe na zmiany temperatury a zachowując jednocześnie ich kluczowe parametry.
Jedną z bardziej znaczących i przełomowych zmian technologicznych ostatnich lat wprowadził Fischer, ze swoją technologią Vacuum. Były to pierwsze w pełni termoformowalne buty narciarskie w których zarówno dolna jak i górna część skorupy miały możliwość dopasowania się do kształtu nóg narciarza. Wcześniej Salomon stosował skorupy z technologią Custom Shell, ale były one termoformowalne tylko w niewielkim obszarze, po zewnętrznej części stopy. W kolejnych latach Head z Form Fit, Dalbello z My Fit System, Nordica z Infrared, Atomic z Memoryfit i K2 wprowadzało do swoich produktów termoformowalne skorupy.
Odpowiadając na pytanie z nagłówka akapitu. Wcześniej nie były dostępne takie tworzywa, które umożliwiały łatwe termiczne dopasowanie skorupy na nodze narciarza, bootfitterzy musieli przy użyciu narzędzi, nadawać skorupie nowy kształt, co kosztowało znacznie więcej pracy i czasu.
